Jubileusz 40-lecia Muzeum Regionalnego

Szczegóły

Opublikowano: piątek, 23, luty 2018 07:38

Od 1 stycznia 1978 r. rozpoczęło działalność Muzeum Regionalne w Mielcu. Zostało powołane zarządzeniem naczelnika miasta Mielca, w porozumieniu z ministrem kultury i sztuki – jako instytucja państwowa, z własnym statutem określającym jego cele, zadania, organizację i zakres działania. Muzeum otrzymało lokal przy ul. Mickiewicza 13, po USC. Jego pierwszym dyrektorem został Henryk Momot, artysta plastyk i społecznik, związany z mielecką kulturą. Powstanie Muzeum wynikało z autentycznego zapotrzebowania na tego typu instytucję kultury wśród społeczeństwa mieleckiego.

Tradycje muzealnicze w Mielcu sięgają czasów I wojny światowej. Wtedy to właśnie, w 1916 r. utworzono w mieleckim gimnazjum muzeum legionowe, które upamiętniało walki toczone na frontach wojny, biorących w niej udział uczniów i nauczycieli oraz inne ważne wydarzenia tego czasu. Zgromadzono w nim liczne eksponaty w postaci korespondencji wojennej, kalendarzy, gazet, plakatów, odznak, medalików, monet, medali, kul karabinowych, szrapneli, patronów, zdezelowanej broni palnej, bagnetów, polowych naczyń, wyposażenia i elementów umundurowania. Licznie reprezentowane były zdjęcia frontowe kolegów, kartki pocztowe, kalendarzyki, rysunki, mapy, wydawnictwa NKN-u itp. Słowem wszystko, co zdołali przywieźć z frontu przyjeżdżający na urlop legioniści. Muzeum funkcjonowało de facto do 1939 r. w klasopracowni historycznej.

To ważny przyczynek w kontekście zbliżającej się 100 rocznicy odzyskania niepodległości. Myśl o potrzebie utworzenia w Mielcu placówki muzealnej zaistniała także po II wojnie światowej. Początkowo nie sprzyjały temu ciężkie czasy stalinowskie, brak wolności i swobód obywatelskich. Dopiero rok 1956 i słynna „odwilż październikowa” zmieniły nastawienie społeczeństwa mieleckiego w tej sprawie.

W 1964 r. założono Towarzystwo Miłośników Ziemi Mieleckiej im. Władysława Szafera. Stało się to na fali oficjalnych, ogólnopaństwowych przygotowań do obchodów 1000-lecia Państwa Polskiego i Millenium Chrztu. Wśród działających w jego składzie sekcji powołano do życia również Sekcję Muzealną, którą kierowali: Mirosław Maciąga, nauczyciel historii i Wiktor Jaderny, znany mielecki fotograf. Wydarzeniem o szczególnej wadze i znaczeniu w życiu całego miasta, było zorganizowanie w dniach 10-17.12.1967 r. w Sali Królewskiej budynku ówczesnej Powiatowej Rady Narodowej (dziś Państwowa Szkoła Muzyczna) „Wystawy pamiątek Towarzystwa Miłośników Ziemi Mieleckiej”. Zaprezentowano na niej ok. 500 eksponatów wybranych z ok. tysiąca, jakie już znalazły się w zasobach tworzonego muzeum Towarzystwa (TMZM). To właśnie wydarzenie uznać należy za oficjalny początek działalności Społecznego Muzeum TMZM. W Kronice naszego Muzeum  jego pierwszy dyrektor Henryk Momot zapisał: W historii muzeum notujemy fakt zorganizowania przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Mieleckiej wystawy pamiątek regionu w dniach 10-17 grudnia 1967 roku. To wydarzenie należy uznać za narodziny mieleckiego muzeum (Księga Pamiątkowa Muzeum Regionalnego w Mielcu). Gościem szczególnym na wystawie był profesor Władysław Szafer, znany botanik. W jednej z gablot pokazano cenne dary ofiarowane przez profesora dla Muzeum, m.in. maszynopis pamiętnika jego ojca, który wydaliśmy drukiem rok temu.

Utworzone 1.01.1978 r. Muzeum Regionalne przejmowało sukcesywnie w depozyt zbiory Muzeum Społecznego. Rozwój Muzeum w kolejnych latach ilustruje dobrze systematyczny przyrost muzealiów. O ile w roku 1983 było ich 3.521, to w końcu 2017 r. jest to już cyfra 36.324. Pozyskiwanie odbywa się w zasadzie w dwojaki sposób: poprzez dary i przekazy oraz zakupy. Wśród darczyńców wymienić należy zarówno osoby fizyczne, jak i instytucje, m.in.: Zofię i Jerzego Dębickich, Stefana Przybyłkiewicza, Wiktora Jadernego, Teresę i Władysława Wydrów, Mirosława Maciągę, Helenę Pawlikowską, Jana Strzępka, Danutę Kostecką, Wiktorię i Emila Helwinów, Wojciecha Kulawskiego, Magdalenę Jaderny-Budzoń, Janusza Strzałę, Jerzego Jarosza, Stanisława Brekiesza, Jana Kiełba, Zofię Figwerową, Zofię Działowską, Annę Jagiełko-Miś i wielu, wielu innych, których nie sposób wymienić.

Od początku istnienia Muzeum borykało się z problemami lokalowymi. Początkowo jego siedzibę stanowiło kilka pomieszczeń w budynku przy ul. Mickiewicza 13, przejętych po Urzędzie Stanu Cywilnego i Biurze Meldunkowym, o łącznej powierzchni 91 m². Tam też otwarto 22.03.1979 r. pierwszą wystawę zatytułowaną „Dary dla Muzeum Mieleckiego” – taki odręczny afisz-plakat był do tej wystawy. Chciano w ten sposób zaprezentować choć część z przejmowanych systematycznie zbiorów i uhonorować zarazem ofiarność społeczeństwa mieleckiego.

Ponieważ pomieszczenia przy ul. Mickiewicza nie spełniały żadnych wymogów wystawienniczo-ekspozycyjnych i magazynowych, traktowano je więc od samego początku jako tymczasowe. Rozpoczęto jednocześnie starania o przekazanie na potrzeby muzealne Pałacyku Oborskich, zabytkowego obiektu z XIX-XX w., a zajmowanego wówczas przez biura MPGK. Zaowocowało to ostatecznie podjęciem przez Miejską Radę Narodową uchwały z dnia 20.09.1983 r., na mocy której obiekt ten miał zostać przekazany na siedzibę Muzeum Regionalnego.

W międzyczasie, na potrzeby muzeum przekazano uratowany od rozbiórki dom mieleckich fotografów Augusta i Wiktora Jadernych z istniejącym tam unikalnym w skali całego kraju przeszklonym atelier fotograficznym. Po przeprowadzonym remoncie „Jadrnówka” została uroczyście otwarta 5.05.1987 r., co poprawiło nieco sytuację lokalową Muzeum, głównie warunki ekspozycyjne. Nadal jednak odczuwano brak zaplecza magazynowego oraz brak centralnego ogrzewania, co znacznie pogarszało sytuację przechowywanych zbiorów.

Dnia 1.10.1998 r. wmurowano tablicę pamiątkową na jej elewacji z okazji setnej rocznicy powstania zakładu fotograficznego Jadernych. Dzisiaj jest to filia Muzeum i mieszczą się tam zbiory fotograficzne. W chwili obecnej obiekt jest po generalnym remoncie. Jego uroczyste otwarcie  miało miejsce 8-9.09.2011 r.

Z kolei od 1996 r. rozpoczęto w Pałacyku Oborskich prace remontowo-konserwatorsko-adaptacyjne. Bryle budynku przywrócone zostały historyczne kształty z początku XX w. Pałacyk Oborskich został oddany do użytku 22.06.2001 r. Wielką zasługę w tym, iż oba te obiekty  wyglądają dzisiaj tak wspaniale ma ówczesny dyrektor SCK Jacek Tejchma.

Poprawiły się tym samym w sposób zdecydowany warunki lokalowe Muzeum, które od 1.01. 1998 r. działa w strukturach formalno-prawnych SCK.

Jubileusz to także ludzie związani z Muzeum oraz wydarzenia muzealne o różnorakim charakterze. Trzeba koniecznie przypomnieć w tym miejscu pierwszego dyrektora Muzeum  Henryka Momota, zmarłego w 1993 r. To on był organizatorem placówki, borykał się z trudnościami lokalowymi, czasem z niezrozumieniem, urządzał pierwsze wystawy. Tuż po nim, kilka miesięcy później przyszła do pracy Pani Halina Kuzioła, nasza plastyczka, która pracuje do dziś, choć za kilka tygodni odchodzi na emeryturę.

Z zestawienia wynika, iż przez muzealne szeregi przewinęło się od 1978 r. do dzisiaj 42 pracowników. Zorganizowano dotąd 270 wystaw muzealnych, które jak się szacuje zwiedziło ok. 172 tyś. Osób. Wydano 59 publikacji książkowych z historii regionalnej. Szczególne miejsce zajmuje „Rocznik Mielecki”, wydawany systematycznie od 1998 r., ma więc już 20 lat i wydaliśmy dotąd XIX tomów, 20 w opracowaniu. Na jego łamach systematycznie publikujemy najnowsze, aktualne badania związane z historią regionalną. Jest więc cennym uzupełnieniem 3-tomowej monografii.

Na przestrzeni 40 lat mieleckie Muzeum Regionalne przekształciło się z małej, jednoosobowej instytucji bazującej na społecznych zbiorach, w placówkę wielodziałową, liczącą dzisiaj kilkadziesiąt tysięcy eksponatów, z archiwum i biblioteką regionalną, użytkującą dwa zabytkowe obiekty: Pałacyk Oborskich i „Jadernówkę” oraz prowadzącą działalność popularyzatorską, edukacyjną, naukowo-badawczą i wydawniczą, realizującą także politykę historyczną na bazie historii lokalnej. Jej dobra znajomość, zwłaszcza przez młode pokolenie to świadomość skąd się jest, to ochrona naszego polskiego wizerunku i stanie zawsze po stronie prawdy historycznej.

Uświetnieniem jubileuszu 40-lecia Muzeum będzie otwarcie wystawy poświęconej doskonałemu, mieleckiemu artyście-drzeworytnikowi Władysławowi Żurawskiemu, która będzie połączona z promocją albumu autorstwa dr Jerzego Skrzypczaka o jego twórczości i drodze artystycznej. Wystawa została zorganizowana także dla uczczenia 130 rocznicy urodzin artysty i 55 rocznicy śmierci. Udział w wernisażu zapowiedziała także jego rodzina.

informacja: Pałacyk Oborskich

Kolejna rodzinna sobota w Pałacyku

Szczegóły

Opublikowano: wtorek, 20, luty 2018 10:20

  W ubiegłą sobotę w głównej siedzibie Muzeum odbyły się kolejne rodzinne warsztaty artystyczne w ramach cyklu Sobota w Pałacyku. Tym razem uczestnicy mogli spróbować swoich sił w kilku technikach grafiki artystycznej: monotypii, linorycie oraz suchorycie.

Wszystkie prace były odbijane na profesjonalnej prasie drukarskiej, która specjalnie na te zajęcia przyjechała do Muzeum wraz z instruktorką.

Zajęcia poprowadziła artystka grafik Pani Natalia Talarek ze Studia Tęczówka. Dziękujemy uczestnikom za udział w zajęciach, a Pani Natalii za przyjazd do Mielca i przeprowadzenie warsztatów.

informacja, zdjęcia: Pałacyk Oborskich